Basis fotografie: Wat is sluitertijd?

Eindelijk heb je besloten je dure spiegelreflexcamera van de automatische stand te halen en handmatig in te stellen bij het fotograferen. Gefeliciteerd! De eerste stap is het begrijpen van de termen en instellingen. In dit artikel bespreken we sluitertijd. Wat is het en wat kun je er mee?

Wat is sluitertijd?

De sluitertijd, ook wel belichtingstijd genoemd, is het moment dat de 'sluiter' in de camera openstaat en licht laat vallen op de sensor in de camera. Hoe lang deze sluitertijd is, hangt van af van je diafragma en ISO instellingen. Wanneer je een foto maakt en op de ontspanknop van de camera drukt, hoor je de sluiter open en dicht gaan. Tussen deze momenten maakt je camera de foto.

De hoeveelheid licht die op de sensor valt hangt af van het diafragma dat ingesteld is. Een klein diafragma (groot getal, bijv f/22) laat weinig licht binnen en een groot diafragma (klein getal, bijv. F2/8) laat veel licht binnen. Logischerwijs is bij een klein diafragma dus meer tijd nodig (lange sluitertijd) om dezelfde hoeveelheid licht binnen te laten dan bij een groot diafragma (met een korte sluitertijd).

Wanneer gebruik je welke sluitertijd?

Er zijn verschillende situaties waarbij je een korte of juist een lange sluitertijd wilt gebruiken. Een korte sluitertijd gebruik je meestal als je uit de hand fotografeert en een lange sluitertijd als het donker is of je met een statief werkt.

Lange sluitertijd

Lange sluitertijd fotografie is heel populair. Met een langere belichtingstijd (met behulp van zogenaamde ND filters) kun je creatieve foto's maken. Voorbeelden zijn water dat bijna op zacht zijde lijkt en auto's die honderden kilometers per uur lijken te rijden. In werkelijkheid stroomt het water gewoon en rijden de auto's (gelukkig) de maximale snelheid. De lange sluitertijd is wat deze foto's zo energiek maakt. Hieronder zie je twee fraaie foto's met lange sluitertijden.

Zijde zacht water door lange sluitertijd

Razend snelle auto door een lange sluitertijd

Korte sluitertijd

Soms wil je bij sportevenementen of een fotoshoot met kinderen juist een moment 'bevriezen' en er zo voor zorgen dat je geen moment mist. Met een korte sluitertijd kun je dit bereiken. Een formule 1 wagen gaat bijvoorbeeld echt honderden kilometers per uur, maar wil je juist heel scherp vast leggen. Door een hele korte sluitertijd, bijvoorbeeld 1/4000s, kun je de auto zo vast leggen zodat deze bijna stil lijkt te staan.

Door een hele korte sluitertijd lijkt de Formule 1 auto wel stil te staan.

Een belangrijk punt om op te letten, is dat bij fotograferen uit de hand de sluitertijd altijd kort genoeg moet zijn om bewegingsonscherpte te voorkomen. De trilling van je hand kan er al voor zorgen om bij een te lange sluitertijd de foto vaag eruit te laten zien. Meestal gebruik ik een 'minimale' sluitertijd van 1/125s om uit de hand te fotograferen en scherpe foto's te krijgen. De brandpuntafstand kun je hier ook als leidraad gebruiken. Wanneer je op 200mm fotografeert kan je het beste een minimale sluitertijd van 1/200s gebruiken, en bij 400mm een sluitertijd van 1/400s etc.

Gebruik van een statief

Wanneer je met lange sluitertijden wilt gaan werken is het handig een statief te gebruiken. Een statief zorgt ervoor dat je camera stevig staat en niet meer beweegt. Op deze manier kan je je sluitertijd zo lang maken als je wilt, zonder dat er bewegingsonscherpte optreedt. Bij winderig weer kan dit lastig zijn, kies er daarom voor om een zwaarder statief, zoals deze Manfrotto MK055XPRO3-3W, te gebruiken. Mocht er een haak aan je statief zitten, gebruik deze dan vooral om extra gewicht aan te hangen om hem nog stabieler te maken.

Wanneer je bewegingsonscherpte veroorzaakt door handtrillingen wilt voorkomen maar geen zwaar statief wilt meenemen kan je ook voor een monopod, zoals deze Sirui Monopod P-326, kiezen. Deze is makkelijk in gebruik en zeer compact. Let wel op dat bij een monopod nog een statiefkop hoort om deze aan je camera te bevestigen.